Chi tiết bài viết

Công nghệ đang trở thành công cụ quan trọng để giải quyết tranh chấp đất đai minh bạch và hiệu quả hơn. Theo Luật sư Nguyễn Thành Huân – Giám đốc Công ty Luật sư 11, việc ứng dụng dữ liệu số, bản đồ địa chính điện tử và phần mềm quản lý đất đai giúp giảm sai sót, tăng tính khách quan và rút ngắn thời gian xử lý. Bài viết phân tích toàn diện vai trò của công nghệ trong lĩnh vực này.

1. Vì sao công nghệ trở thành yếu tố trọng tâm trong giải quyết tranh chấp đất đai?

Trong nhiều năm, tranh chấp đất đai chủ yếu dựa vào hồ sơ giấy, bản đồ thủ công và lời khai của các bên, dẫn đến sai lệch, thất lạc hồ sơ hoặc khó xác minh nguồn gốc đất.

Năm 2025, cùng với việc Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, hệ thống quản lý đất đai chuyển mạnh sang dữ liệu số, mở cơ sở dữ liệu đồng bộ trên toàn quốc. Theo Luật sư Nguyễn Thành Huân – Giám đốc Công ty Luật sư 11, đây là bước tiến quan trọng vì công nghệ giúp giảm các tranh chấp phát sinh từ việc thiếu thông tin hoặc tài liệu không thống nhất. Công nghệ tạo nền tảng minh bạch, dễ truy cứu và hỗ trợ cơ quan hành chính đưa ra quyết định chính xác hơn.

2. Bản đồ địa chính số – Công cụ then chốt trong xử lý ranh giới và diện tích tranh chấp

Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp đất đai là mốc giới, ranh giới không rõ ràng.

Với bản đồ địa chính số:

• Ranh giới thửa đất được thể hiện bằng tọa độ chuẩn GPS.

• Dữ liệu đo đạc được lưu trữ đồng bộ, dễ dàng đối chiếu qua nhiều năm.

• Hạn chế tối đa tình trạng bản đồ giấy bị chỉnh sửa hoặc sai lệch.

Luật sư 11 đánh giá rằng ứng dụng bản đồ số giúp việc giải quyết tranh chấp ranh giới rút ngắn đáng kể thời gian, đặc biệt với các địa phương đã hoàn thành đo đạc bằng công nghệ GNSS, flycam hoặc lidar.

3. Hồ sơ đất đai điện tử – Minh bạch, dễ truy xuất và khó bị làm giả

Hồ sơ đất đai điện tử là nền tảng quan trọng để giảm thất lạc và hạn chế tình trạng giả mạo giấy tờ. Năm 2025, các địa phương tiếp tục triển khai:

• Số hóa giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

• Lưu trữ hợp đồng giao dịch, biến động đất đai, quyết định hành chính.

• Tích hợp dữ liệu thuế, dữ liệu quy hoạch và dữ liệu địa chính vào một hệ thống.

Theo Luật sư uy tín Thành phố Hồ Chí Minh, khi hồ sơ được số hóa, việc xác minh nguồn gốc sử dụng đất trong các tranh chấp trở nên nhanh chóng hơn, giảm rủi ro phán quyết sai do thiếu thông tin.

4. Ứng dụng công nghệ trong hòa giải và quản lý quy trình giải quyết tranh chấp

Ngoài dữ liệu địa chính, công nghệ còn được áp dụng trong:

• Hệ thống tiếp nhận – trả kết quả trực tuyến giúp người dân theo dõi trạng thái hồ sơ tranh chấp.

• Hồ sơ hòa giải được lập dưới dạng điện tử, lưu trữ trên cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia.

• Phiên hòa giải được ghi âm/ghi hình, tránh tình trạng tường trình sai lệch.

• Mô phỏng 3D thửa đất phục vụ đối thoại và xác định ranh giới trực quan.

Theo Luật sư Nguyễn Thành Huân – Giám đốc Công ty Luật sư 11, việc ứng dụng công nghệ trong hòa giải không chỉ bảo đảm tính khách quan mà còn làm rõ diễn biến tranh chấp, hạn chế khiếu kiện kéo dài.

5. Công nghệ hỗ trợ Tòa án trong các vụ tranh chấp phức tạp

Trong nhiều vụ tranh chấp lớn, công nghệ được dùng để hỗ trợ tòa án như:

• Phân tích hình ảnh vệ tinh để xác định quá trình sử dụng đất qua từng năm.

• Đo đạc lại bằng thiết bị GNSS để xác định ranh giới chính xác.

• Truy xuất bản đồ đất qua thời kỳ để làm rõ sự biến động.

• Sử dụng phần mềm đối chiếu quy hoạch để xác minh mục đích sử dụng đất.

Luật sư uy tín Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá rằng công nghệ đã giúp tăng tính khách quan trong phán quyết, đặc biệt ở các vụ tranh chấp có yếu tố lịch sử hoặc thay đổi qua nhiều giai đoạn.

6. Những thách thức trong số hóa và hướng khắc phục

Dù đem lại nhiều lợi ích, việc ứng dụng công nghệ cũng gặp một số khó khăn:

• Dữ liệu địa chính chưa được đồng bộ giữa các địa phương.

• Hệ thống cũ và mới chưa liên thông hoàn toàn.

• Thiếu nhân lực chuyên môn sử dụng thiết bị và phần mềm đo đạc.

• Một số khu vực chưa hoàn thành số hóa bản đồ theo chuẩn quốc gia.

Theo Luật sư 11, để công nghệ phát huy tối đa hiệu quả, cần tăng cường đào tạo nhân lực, nâng cấp hệ thống và ban hành thêm quy chuẩn kỹ thuật cho dữ liệu số. Đây là nền tảng để giải quyết tranh chấp đất đai minh bạch và bền vững.

Căn cứ pháp lý

• Luật Đất đai 2024 (các quy định về cơ sở dữ liệu đất đai, công khai thông tin, quản lý hồ sơ số)

• Luật Giao dịch điện tử 2023

• Nghị định về cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyển đổi số trong quản lý đất đai (văn bản hướng dẫn liên quan)

Kết luận và khuyến nghị

Công nghệ đóng vai trò then chốt trong quá trình hiện đại hóa quản lý đất đai và nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp. Việc ứng dụng bản đồ số, dữ liệu điện tử và các công cụ hỗ trợ đo đạc giúp minh bạch hóa thông tin, giảm sai sót và bảo vệ tốt hơn quyền sử dụng đất của người dân.

Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu về cách sử dụng bản đồ địa chính, hồ sơ số hoặc hỗ trợ trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai, đội ngũ Luật sư 11 luôn sẵn sàng đồng hành.

Luật sư Nguyễn Thành Huân

Giám đốc Công ty TNHH Luật sư 11 - https://luatsu11.vn/